Pandemiyadan soʼng koʼchmas mulk bozorida nimalar boʼladi

Bu savolga “Pws Uzbekistan”ning koʼchmas mulk masalalari konsultatsiyasi boʼyicha direktori Behzod Ortiqov qanday javob berganini koʼrib chiqsak.

Mahalliy va xalqaro ekspertlar fikri

Birlashgan Millatlar Tashkiloti (BMT) taxminicha, COVID-19 munosabati bilan dunyo iqtisodiyotida uning oʼsishidagi sustlik va ishlab chiqarishning notanqidiy tushishi kuzatilmoqda. Talabning kamayishi koronavirus ikkinchi toʼliqini tugaguniga qadar davom etadi. Аmmo Oʼzbekistonning yirik developerlari bu holatga aniqlik kiritar ekan, dunyodagi vaziyat koʼchmas mulk bozoriga kuchli taʼsir oʼtkazmasligini gapirishadi. Realizatsiya bahordayoq, biznes-obʼektlar yopila boshlaganda toʼxtadi. Biroq qatʼiy karantin cheklovlari bekor qilingandan keyin vaziyat yana jonlandi va sotuv koʼpaya boshladi. 

Oʼzbekistondagi imorat soluvchilar

Behzod Ortiqovning qayd etishicha, qurilish tashkilotlarining turar-joy majmualari haqida gap bor ekan, hozirdanoq quyidagi yirik developerlar ustunlikka ega boʼlmoqda: Golden House, Dream City, Murad Buildings va boshq. Tajribasiz va yosh imorat quruvchilari tezroq oʼz biznesini “oyoqqa turgʼizishi” lozim. Boisi odamlar oʼzini maydonda koʼrsatgan, ortida qator tayyor loyihalarga va ishonchli imorat soluvchi degan nomga ega boʼlgan tajribali hamda ishning koʼzini biladigan Sotuvchi bilan ish koʼradilar. 

Tijoriy koʼchmas mulkning “taqdiri” qanday kechadi

Oʼzbekistonda bu turdagi binolarning sotuvidagi oʼsish koʼrsatkichi boshqa davlatlarga nisbatan pastroq. Umuman olganda, talab “karantinli” sanktsiyalarga qadar yomon emas edi. Аgar ular qayta joriy etilsa, u holda, talab va taklif oʼrtasidagi uzilish bir necha barobar kattalashadi. 

Masofaviy jadval ofis ijara beruvchilariga qarshi

Hozirda oʼz xodimlarini uydan turib ishlashga oʼtkazish tendentsiyasi yuzaga keldi. Natijada ish beruvchilarda ofisning kvadrat metrlarini qayta anglash jarayoni ketmoqda. “Ofis uchun” moʼljallangan mulkni ijaraga beruvchilar doimiy daromadga ega emas, negaki, binoni istalgan vaqtda yopish mumkin, mijozlar esa ijara haqini toʼlashni istamaydi. 

Xulosa qanday? 

Ijaraga beruvchilar, imorat soluvchilar va koʼchmas mulk mavzusiga qiziquvchi barcha xotirjam boʼlishsin, boisi unga talab baribir boʼladi, faqat bu istalgan miqdorda boʼlmasligi mumkin. Biz shunday vaqtda yashayapmizki, krizisga eng yaxshi biznes-gʼoyalar, ijodkorlik va tafakkur qilish uchun bir imkoniyat deb qarash lozim.