O’zbekistonda kvartiralar xaridorlarini firibgar quruvchilardan himoya qilishadi

O’zbekiston, Toshkent – AN Podrobno.uz. Shavkat Mirziyoev 2020 yil 1 mayga qadar Vazirlar Mahkamasiga ko‘p xonadonli turar joy binolarini birgalikda qurish jarayonini tartibga soluvchi normativ hujjat loyihasini taqdim etishni topshirdi, deb xabar beradi Podrobno.uz muxbiri.

Bu “O’zbekiston Respublikasi qurilish sohasida islohotlarni chuqurlashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” gi farmonda ko‘zda tutilgan.

Adliya vazirligi, Iqtisodiyot va sanoat vazirligi, Markaziy bank va Savdo-sanoat palatasi keng jamoatchilik ishtirokida hujjatni ishlab chiqish uchun javobgardir.

Prezident yangi hujjatda quyidagilar bo‘lishi kerakligi haqida ko‘rsatma berdi:

– umumiy qurilish asosida mablag to‘plash boshlangunga qadar va quruvchi tomonidan bankning hisob varag‘ida to‘plangan ulushli qurilishda ishtirokchilarning mablag‘laridan maqsadsiz foydalanilishini cheklashdan oldin kelishilgan loyiha-smeta hujjatlari mavjudligi;

– birgalikda qurilishda ishtirok etish to‘g‘risidagi shartnomani majburiy ravishda davlat ro‘yxatidan o‘tkazish va birgalikda qurilish shartlariga ko‘ra mablag‘ yig‘adigan pudratchilarning yagona reestrini yuritish;

Umumiy qurilish nima?

Uy qurish uchun qurilish kompaniyasiga millionlab so‘m kerak. U bankdan kredit olishi mumkin, ammo buning uchun u foizlarni to‘lashi kerak va juda katta. Yana bir variant – bu uyda yashashni xohlaydigan odamlardan pul olish. Ular kelajakdagi kvartiralarini oldindan to‘lashlari mumkin va shu bilan qurilishni moliyalashtirishga hissa qo‘shadilar. Bunga umumiy qurilish deyiladi.

Bu quruvchilar uchun foydalidir – chunki ular bank singari kvartiralarning xaridorlariga foiz to‘lashlari shart emas. Xaridorlar ham tejashlari mumkin – qurilish bosqichidagi, buning ustiga loyihadagi  kvartiralar qurilishitugagan uylarga qaraganda ancha arzon.

Ammo yaqin vaqtgacha, masalan Rossiyada, uy sotib olishning bunday varianti juda tavakkalli edi. Ko‘pincha quruvchilar moliyaviy piramida tamoyili asosida harakat qilishdi. Ular yangi mulkdorlarning pullarini eski ob’ektlarni qurishni tugatish uchun yo‘naltirishdi. Natijada, yangi xaridorlarning pullari allaqachon sarf qilinganligi ma’lum bo‘ldi, a ularning uylarini qurish esa hatto boshlanmadi.

Rossiya Federatsiyasidagi ushbu holat qonun hujjatlaridagi o‘zgarishlar bilan hal qilindi – banklar umumiy qurilishni moliyalashtirishga ruxsat berilgan quruvchilarni nazorat qila boshladilar. Bunday banklar quruvchilarpulni nimaga sarflashlarini kuzatadilar. Ularning reestri Rossiya Banki veb-saytida e’lon qilingan.

Qurilayotgan uydan kvartirani sotib olishning ikki yo‘li mavjud. Birinchisi, to‘g‘ridan-to‘g‘ri ishlab chiqaruvchi bilan shartnoma tuzish. Ikkinchisi – eskrou hisobidan foydalanish, ya’ni qurilish kompaniyasi va bank bilan uch tomonlama shartnoma tuzish. Bunday holda, quruvchi xaridorning pulini faqat uyni topshirganida olishi mumkin. Shunga o‘xshash tartib O’zbekistonda ham paydo bo‘ladi.

Harakatlarning namunaviy sxemasi

– Siz quruvchini, uyni va kvartirani tanlaysiz. Qurilish kompaniyasi bilan shartnoma tuzasiz.

– Quruvchi sizga vakolatli banklardan birida hisob raqamini beradi. Siz unga kelajakdagi kvartiraning qiymatini o‘tkazasiz.

– Bank qurilishni tugatgunga va uyni foydalanishga topshirishga qadar quruvchi sizning pulingizni qanday sarflayotganini kuzatadi.

– Quruvchi kalitlarni beradi va siz yangi kvartiraga ko‘chasiz.

Bu haqda Podrobno.uz xabar beradi