O'zbekistonda uy-joy qurilishi va ipoteka 10 baravar ko'payadi

O‘zbekiston uy-joy sohasida keng ko‘lamli islohotlar bosqichiga qadam qo‘ymoqda. 20-noyabr kuni imzolangan Prezident farmoni uy-joy bozori, urbanizatsiya va ipoteka kreditlarini rivojlantirishning uzoq muddatli yo‘nalishini belgilab berdi. Hujjatda qurilishning sezilarli darajada o‘sishi, mavjud hududlarni modernizatsiya qilish, qurilishga kompleks yondashuvni joriy etish va ushbu sohani boshqarishning yangi institutlarini yaratish ko‘zda tutilgan.

2040-yilgacha bo‘lgan asosiy maqsadlar

Uy-joy bozorini rivojlantirish dasturi yaqin 15 yil ichida mamlakat qiyofasini o‘zgartirishi kerak bo‘lgan bir nechta asosiy vazifalarni o‘z ichiga oladi:

Har yili yangi obyektlarni ishga tushirishni ikki baravar ko‘paytirish

Qurilayotgan obyektlar soni yiliga 421 ming xonadonga yetishi kerak. Bunday o‘sish ko‘chmas mulk taqchilligini bartaraf etish, aholi uchun qulayliklarni oshirish va urbanizatsiya jarayonlarini qo‘llab-quvvatlash imkonini beradi.

Ipoteka portfelini o‘n barobar kengaytirish

2040-yilga borib ipoteka kreditlari hajmi 56,7 milliard dollarga yetishi kerak. Bu moliyaviy vositalar orqali uy-joylar yanada arzonlashadigan, banklar esa uzoq muddatli investitsiyalarning yangi manbasiga ega bo‘ladigan yetuk va barqaror ko‘chmas mulk bozoriga o‘tish uchun asos bo‘ladi.

Uy-joy fondini yangilash

Zamonaviy uy-joylar ulushini 50 foizga yetkazish rejalashtirilgan bo‘lib, bu faol ta’mirlash, yangi kvartallar qurish va energiya tejamkor texnologiyalarni joriy etishni talab qiladi.

Yangi "Yangi O‘zbekiston" massivlarini rivojlantirish

Bu strategik loyihalar bo‘lib, ularda ko‘chmas mulk ijtimoiy, transport va muhandislik infratuzilmasi bilan birgalikda quriladi, bu esa to‘laqonli, o‘zini o‘zi ta’minlaydigan tumanlarni shakllantirish imkonini beradi.

Tizimli islohot

Islohot faqat qurilish hajmini oshirish bilan cheklanmaydi. U sohaning tashkiliy, huquqiy va texnologik jihatlarini qamrab oladi.

Kompleks qurilish yangi standart sifatida

O‘zbekistonda yer tanlashdan tortib, yangi obyektlarni ishga tushirishgacha bo‘lgan to‘liq sikl tamoyiliga asoslangan model joriy etilmoqda.

Modelning asosiy elementlari:

Shahar hududlaridan samarali foydalanish uchun qurilishi tugallanmagan obyektlar va sobiq sanoat zonalari mavjud bo‘lgan yerlarga ustuvorlik berish.

Uylar qurilishi boshlanishidan oldin infratuzilma qurilishi: yo‘llar, kommunikatsiyalar, maktablar, bolalar bog‘chalari, jamoat joylari.

Ekologik va energiya tejamkor texnologiyalarni qo‘llash majburiy talab sifatida.

Ochiq va batafsil ishlab chiqilgan rejalar, uchastkalarning maqsadli vazifasini o‘zgartirishga yo‘l qo‘ymaslik.

Mulkdorlarning yer va ko‘chmas mulk obyektlariga bo‘lgan huquqlarini mutlaq himoya qilish.

Shaffoflik: har bir loyiha bo‘yicha yer, quruvchi va huquq egalari haqida to‘liq ma’lumot bo‘lishi kerak.

Bunday yondashuv tartibsiz qurilishlarning oldini oladi, shahar muhiti sifatini yaxshilaydi va ekologik yukni kamaytiradi.

Moliyaviy institutlar va investorlarni jalb qilish

Davlat ko‘chmas mulk bozori investitsiyalarni jalb qilish nuqtasiga aylanishi uchun sharoit yaratmoqda. Ipotekani rivojlantirish, banklar va institutsional investorlarning ishtiroki sohani yanada barqaror va ishonchli qiladi. Shuningdek, byudjetga yuklamani kamaytirib, ijtimoiy ahamiyatga ega obyektlar qurilishini jadallashtirishga erishiladi.

Ulushdorlarni himoya qilish

Ulushli qurilishda ishtirok etayotgan fuqarolarning huquqlarini himoya qilish islohotning muhim yo‘nalishlaridan biriga aylanmoqda. Yangi mexanizmlar uzoq muddatli qurilishlar xavfining oldini olishga, moliyalashtirishning shaffofligini ta’minlashga va loyihalarning yakunlanishini kafolatlashga qaratilgan.

Yangi institutlarni yaratish: nazorat, rejalashtirish va muvofiqlashtirish

Keng ko‘lamli strategiyani amalga oshirishni ta’minlash uchun yangi davlat tuzilmalari tashkil etilmoqda. Masalan, Urbanizatsiya va uy-joy bozorini barqaror rivojlantirish milliy qo‘mitasi. U quyidagilar uchun mas’ul bo‘lgan asosiy organ bo‘ladi:

• rivojlanishning umumiy strategiyasini amalga oshirish;
• qurilish dasturlarining bajarilishini nazorat qilish;
• renovatsiya loyihalarini muvofiqlashtirish;
• "Yangi O‘zbekiston" massivlarini rivojlantirish;
• shaharsozlik standartlariga rioya qilish.

Urbanizatsiya, uy-joy va ipoteka bozorini rivojlantirish bo‘yicha muvofiqlashtiruvchi kengash. Kengash barcha darajadagi qarorlarning o‘zaro muvofiqligini ta’minlash orqali vazirlik va idoralarning o‘zaro hamkorligini tartibga soladi.

Kadastr agentligini Milliy qo‘mitaga o‘tkazish. Bu rejalashtirish, kadastr va yer resurslarini boshqarishni bir tizimga jamlash imkonini beradi.

Islohotning ijtimoiy yo‘naltirilganligi

Dastur aholini qo‘llab-quvvatlash va munosib turmush darajasi uchun shart-sharoitlar yaratishni nazarda tutadi:

• daromad darajasi turlicha bo‘lgan oilalar uchun kvartiralar va uylarning qulayligini oshirish;
• ijtimoiy uy-joylarni rivojlantirish;
• renovatsiya bo‘yicha qurilish ulushini oshirish;
• ko‘chmas mulk taqchilligining oldini olish;
• shaharlarda ekologik vaziyatni yaxshilash.

2040-yilga borib fuqarolar uchun nimalar o‘zgaradi?

O‘zbekiston aholisi islohot natijalarini bir nechta muhim sohalarda his qilishlari mumkin:

Uzoq dasturlar va taklifning kengayishi tufayli arzon ipoteka;
Qulay infratuzilmaga ega yangi zamonaviy turar-joy mavzelari;
Mulkdorlar va ulushdorlarning huquqlari qonun bilan himoyalangan tartibli uy-joy bozori;
Shahar muhiti sifatini yaxshilash, ko‘proq yashil hududlar, jamoat joylari va ijtimoiy obyektlar;
Kommunal xizmatlarni tejash imkonini beruvchi energiya tejamkor uy-joy.

Prezident farmoni O‘zbekiston uy-joy sohasini chuqur modernizatsiya qilishning uzoq muddatli yo‘nalishini belgilab berdi.

Ushbu islohotlar 2040-yilga borib O‘zbekistonning har bir fuqarosi zamonaviy, qulay va arzon uy-joylarda yashash imkoniyatiga ega bo‘lishiga qaratilgan.